Από τον κατάλογο της έκθεσης στη γκαλλερί Αντήνωρ το 1988
ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΑΚΗ
Ο Χατζάκης συνεχίζει την περιπλάνησή του στον κόσμο των μορφών και το διάλογό του με το παρόν και τους μύθους του παρελθόντος. Δεν πρόκειται για ζωγραφική διακοσμητική, αλλά για εικονογραφία της σκέψης ενός δημιουργού που ακατάπαυστα σκέφτεται και μορφοποιεί τους στοχασμούς του.
Από τα πρώτα του έργα ως τα τελευταία, διακρίνεται η πορεία ενός μοναχικού ανθρώπου που βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στη γνώση και στον πόνο. Μετά τις πρώτες σπαραχτικές καταγραφές της πραγματικότητας ανθρώπων και τοπίου- αρχίζει το διάλογο με τους ήρωες του θρησκευτικού μύθου αγίους, αγγέλους, μάρτυρες- που αν και κρατούν ακόμη τα παλιά διακριτικά της εξουσίας τους, είναι ωστόσο «νεκροί» και δεν μπορούν να απαντήσουν στην απορία και την κραυγή του πόνου, ούτε να ελαφρύνουν τα ανθρώπινα πάθη. Η φθορά των συμβόλων και ο χαμός της ομορφιάς, της νιότης και της ζωής, οδηγούν στη βαθιά απόγνωση.
Ο εφιάλτης ενός πυρηνικού πολέμου με τις τρομαχτικές του συνέπειες, οι πόλεμοι, ο θάνατος εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο από την πείνα, η καταστροφή του περιβάλλοντος, προαναγγέλλουν ένα μέλλον δυσοίωνο και φέρνουν σε απόγνωση το σημερινό άνθρωπο που νιώθει ανασφαλής όσο ποτέ άλλοτε κυνηγώντας αυτό το <<άλλοτε>>· ο δημιουργός πραγματοποιεί με την τελευταία δουλειά του, ένα φανταστικό ταξίδι στο χρόνο και στρέφεται στο παρελθόν, τότε που ακόμα δεν διαφαίνονταν οι σημερινοί τρομαχτικοί κίνδυνοι. Εκεί συναντά τις ωραίες μορφές των αρχαίων αναγλύφων και των θρησκευτικών ηρώων.
Έτσι, αρχαίοι ήρωες, βυζαντινοί άγιοι και άγγελοι, συνυπάρχουν σ ένα σχήμα αντιπαράθεσης με σύγχρονα πρόσωπα· νιώθεις μια σχέση διαλεκτική και αμφίδρομη, μια αλληλεπίδραση και αλληλοφόρτιση. Το παράλογο παιχνίδι της ζωής και του θανάτου παίζεται σ ένα χώρο σκοτεινό, αδιάγνωστο και ανησυχητικό, με ανεξακρίβωτα σχήματα ή σύμβολα, γράμματα ή αριθμούς, που κρατούν το μυστικό τους νόημα. Οι λίγες κόκκινες γραμμές που χαράζουν τα μουντά χρώματα ή περιβάλλουν σαν πλαίσιο τις συνθέσεις, μπορεί να είναι η ζωή ή το τίμημά της, το αίμα του μαρτυρίου. Ο κατακερματισμός και η φθορά στα πρόσωπα του σύγχρονου δράματος, μαρτυρούν την ένταση των συναισθημάτων και την υλική και πνευματική διάβρωση. Κάποτε ο περιβάλλων χώρος όχι η μορφή- μόνον αυτός μεταβάλλεται. Το ακαθόριστο και ακατάληπτο γίνεται υπερχρονικό και άφθαρτο με τη χρήση του χρυσού, που κρατά κι εδώ όλη τη λειτουργικότητα που έχει κερδίσει ως σύμβολο του υπερβατικού και του αιώνιου, κυρίως στη βυζαντινή τέχνη. Ο σπαραγμός και η θυσία έχουν για αντίκρισμα την αιωνιότητα.
Σ αυτό το χώρο του σπαραγμού και της φθοράς που περιφέρεται κανείς σαν τον Οιδίποδα του αρχαίου μύθου και της τραγωδίας, έκπληκτος και διαποτισμένος από τη γεύση της καταστροφής και τη σκιά του θανάτου, απουσιάζει η γυναικεία μορφή. Δεν έχει θέση η γυναικεία παρουσία που από τη φύση της είναι κατάφαση στη ζωή, γιατί είναι ο φορέας της ζωής.
Στα έργα της τέχνης ενυπάρχουν τα όνειρα, οι πράξεις, οι επιθυμίες, οι αγώνες των ανθρώπων. Το πάθος του Χατζάκη για τον άνθρωπο εκφράζεται με την επιμονή του στην πολλαπλή ανάγνωση της ανθρώπινης μορφής και στην καταγραφή των δυνάμεων που απειλούν το ύψιστο αγαθό, τη ζωή. Και για να γίνει πιο κατανοητός και πιο πειστικός χρησιμοποιεί το μύθο που είναι έκφραση της συλλογικής μνήμης και αποτελεί έναν ελλειπτικό κώδικα επικοινωνίας. Έτσι η μνήμη τρέφει γόνιμα την έμπνευση και ορθώνεται ενάντια στη λήθη.
Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα
Λέκτωρ Ιστορίας της Τέχνης του
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
